Paluch koślawy
(haluks, hallux, valgus)
Jest to deformacja, w uproszczeniu polegająca na zagięciu osi palucha oraz poszerzeniu obrysów przodostopia. Uważa się że dotyczy ona od 2 do 4% populacji. U około 50% pacjentów początek zmian występuje przed 20 rokiem życia. W ok. 80% deformacja występuje obustronnie. Początkowo deformacja jest niebolesna. W postaci zaawansowanej z powodu uwydatnienia głowy I kości śródstopia dochodzi do konfliktu z obuwiem.
Pojawiają się dolegliwości związane z rozwojem miejscowego stanu zapalnego w okolicy I stawu śródstopno-palcowego (MTP I), który objawia się:
- zaczerwienieniem,
- zwiększonym uciepleniem,
- pieczeniem,
- okresowo obrzmieniem i bólem.
Deformacja ma charakter postępujący, a nasilający się konflikt z obuwiem jest przyczyną narastania dolegliwości. Poza w/w stanem zapalnym dochodzi do pojawiania się dodatkowych zmian w obrębie stopy takich jak:
- palce młotkowate,
- szponiaste,
- bunionette,
- dolegliwości po stronie podeszowej stóp (metatarsalgia),
- modzele.
Wraz ze wzrostem stopnia deformacji i czasu trwania dochodzi do rozwoju różnego stopnia zmian zwyrodnieniowych (uszkodzeń) w obrębie stawu śródstopno-paliczkowego palucha. Może to prowadzić do zmiany sposobu chodzenia i występowania dolegliwości w obrębie innych stawów kończyny dolnej oraz odcinku krzyżowo-lędźwiowym kręgosłupa. Najlepiej operować jest przed wystąpieniem zmian wtórnych. O sposobie operacji decyduje specjalista ortopedii w porozumieniu z pacjentem na podstawie badania klinicznego, RTG obu stóp w pozycji stojącej oraz własnego wieloletniego doświadczenia. Kobiety chorują częściej niż mężczyźni (9:1). Dziedziczenie od 58 do 88%.
Noszenie wysokich obcasów powoduje nasilenie zmian patologicznych.
Deformację mogą powodować choroby takie jak:
- choroba reumatyczna,
- toczeń układowy,
- łuszczyca,
- dna moczanowa i inne.